Als pianospeler ontkom je, net als ieder ander muzikant, niet aan het spelen van akkoorden. Ze komen voor in veel muziekstijlen zoals jazz, pop en klassieke muziek. Weten wat akkoorden zijn, hoe ze zijn opgebouwd en hoe je ze speelt is basiskennis die elke muzikant moet hebben. Daarom gaat deze ‘online’ pianoles over akkoorden.
Wat zijn akkoorden?
Een akkoord bestaat uit 3 of meer verschillende tonen, een drieklank. Gezamenlijk vormen zij een samenklank die voor het oor samensmelten tot één geheel. Hij is opgebouwd uit tertsen of andere intervallen. Bij een akkoord worden tonen die bij elkaar horen tegelijkertijd gespeeld in tegenstelling tot een melodie waarbij deze ná elkaar worden gespeeld. De tonen van een melodie klinken vaak niet fijn voor het oor wanneer je deze tegelijk speelt.
Je kunt dus niet drie willekeurige tonen tegelijk spelen en dit een akkoord noemen. De combinatie van de tonen C, D en E bijvoorbeeld is geen akkoord. Dat heeft alles te maken met de opbouw van akkoorden. Later in deze online pianoles over akkoorden meer hierover. Voordat we dit kunnen doen, doen we eerst een stapje terug.
Noten, intervallen en toonladders
Akkoorden zijn moeilijk te begrijpen wanneer je de namen van de noten en die van de noten met kruizen en mollen niet kent. En als je niet weet wat intervallen zijn. Hieronder zie je een voorbeeld van de namen van de noten:
Een interval is de afstand tussen twee tonen. De belangrijkste intervallen die bij akkoorden gebruikt worden zijn de terts (van c naar e of es) en de kwint (van c naar g).
Een toonladder is een opeenvolging van stijgende of dalende toonhoogte. Een toonladder kan ook gedefinieerd worden als een opeenvolging van bepaalde intervallen of toonafstanden.
De opbouw van akkoorden
Een akkoord is dus opgebouwd uit drie of meer tonen. De onderste ook wel grondtoon genoemd, de middelste toon (de terts) en de bovenste toon (een terts of kwint). De opbouw van een akkoord begint altijd bij de grondtoon om vervolgens een terts en een kwint te maken.
De basisdrieklanken
Zoals we eerder hebben besproken in deze pianoles over akkoorden, bestaat een akkoord uit drie of meer tertsen. Elk akkoord behoort tot of is gebaseerd op een van de zeven basisdrieklanken. De drieklank wordt vernoemd naar de grondtoon. Let op, het onderstaande voorbeeld is alleen een voorbeeld voor op de witte toetsen want het is makkelijk als je die als eerste je eigen maakt. Ze zien er zo uit:
Grondtoon | Drieklank | Naam |
A | A C E | A-akkoord |
B | B D F | B-akkoord |
C | C E G | C-akkoord |
D | D F A | D-akkoord |
E | E G B | E-akkoord |
F | F A C | F-akkoord |
G | G B D | G-akkoord |
Wanneer je akkoorden goed wilt begrijpen en kunnen toepassen moet je deze basisakkoorden uit je hoofd kennen. Leer deze dus goed!
Pianoles over akkoorden; aan de slag
Deze online pianoles over akkoorden kan niet zonder het oefenen van akkoorden. We gaan een ‘A-akkoord’ spelen.
Neem plaats achter je piano (of keyboard). Speel nu eerst de grondtoon, een A. De volgende toon is een terts (een interval) hoger. Als je de toonladder volgt kom je uit bij een C. Speel nu de A en de C tegelijkertijd. Je hebt nu een samenklank gespeeld, maar dit is geen akkoord. Weet je waarom?
Heel goed!
Omdat een akkoord uit drie of meer tonen bestaat.
De derde toon is een terts hoger, de E. Speel nu een A, C en E tegelijkertijd.
Gefeliciteerd! Je hebt je eerste akkoord gespeeld. Hoe klonk het?
Akkoorden uitbreiden
Je kunt akkoorden ook uitbreiden door er bijvoorbeeld een vierde toon aan toe te voegen. Als we bij het vorige voorbeeld blijven, dan is de volgende toon weer een terts hoger van de E. Dat is de G. Je krijgt het akkoord A - C - E - G.
Nu je toch achter de toetsen zit… Probeer deze ook eens te spelen.
Hoe ging dat?
Dit akkoord bestaat uit vier tonen en is opgebouwd uit drie tertsen. Akkoorden van vier tonen of meer zijn best ingewikkeld. Daarom houden we het in deze online pianoles over akkoorden bij drieklanken.
Majeur en mineur akkoorden
Het verschil tussen majeur en mineur zit hem in de afstand tussen de eerste en de derde toon van de toonladder. In majeur is dit verschil groot (4 halve tonen) en in mineur klein (3 halve tonen).
We doen nogmaals een voorbeeld op de witte toetsen omdat akkoorden best ingewikkeld kunnen voelen als je het niet direct kunt spelen:
Speel eens een majeur akkoord, zoals: C-E-G
Speel nu een mineur akkoord zoals: A-C-E
Hoor je verschil?
Welke van de twee akkoorden klinkt vrolijker?
Major en mineur akkoorden kun je beginnen vanaf elke noot, zowel de witte als de zwarte toetsen.
Oefenen met populaire basisakkoorden
In deze pianoles over akkoorden, gaan we verder oefenen. De eerste stap is het leren kennen en onthouden van de belangrijkste basisakkoorden. Zij vormen het de basis van pop, jazz én klassieke muziek. De drie belangrijkste zijn in een voorbeeld van C- majoor toonladder:
C-major
G-major
A-minor
F-major
Deze akkoorden vormen de basis van veel populaire popliedjes en wat makkelijke klassieke en jazz stukken.
TIP | Oefen deze akkoorden tot dat je er niet meer bij hoeft na te denken.
Oefenen met omkeringen
Deze pianoles over akkoorden zou niet compleet zijn als we omkeringen niet zouden behandelen. Welke omkeringen er zijn verschilt per akkoord. Drieklanken hebben 2 omkeringen en zo hebben vierklanken 3 omkeringen. In het volgende oefening leg ik uit hoe de omkeringen bij drieklanken werken.
We nemen het akkoord C – E – G weer als uitgangspunt. Hierbij is de:
- C, de grondtoon
- E, de terts
- G, de kwint
Maak van de grondtoon, nu de kwint (ook wel de boventoon genoemd). Dit is de eerste omkering.
Je krijgt nu E – G – C.
Verplaats nu de nieuwe grondtoon naar de kwint. Dit is de tweede omkering.
Hoe ziet het akkoord er nu uit?
Inderdaad! G – C – E.
Hoe klinkt dit op de piano? Probeer het uit.
Pianoles over akkoorden
Het is belangrijk dat je weet dat het aanleren van akkoorden, met alles wat erbij komt kijken, ingewikkeld en moeilijk is. Zelfs gevorderde pianospelers kunnen hier vragen over hebben. Om deze vaardigheid goed eigen te maken is professionele begeleiding nodig. Zodat jij je stap voor stap kunt ontwikkelen en een betere pianospeler wordt.
Wil jij verder aan de slag met dit onderwerp, probeer dan eens een pianoles over akkoorden bij Jong Piano Talent.
